Αναγκαία η παρεμβολή του κράτους για ρύθμιση των τιμών στα ακίνητα
Από αριστερά προς δεξιά: Μιράντα Νασσίφ (office administrator), Δημήτρης Αγκαβανάκης (graphic designer – photo editor), Δημήτρης Δημητρίου (agent), Άντρη Κορνηλίου (agent), Σάββας Ομήρου (agent), Πολύβιος Συμεωνίδης (agent), Νίκολα Καρατζιά (Media & Communications manager), Παναγιώτης Τόφας (Sales manager), Αντρέας Αντρέου (Rentals manager), Χριστόδουλος Κυριάκου (CEO), Όλγα Μιχαηλίδου (office administrator), Λουίζα Ασκάρ (agent).
Φωτογραφία: Ειρήνη Θεοδώρου
Συνέντευξη με τον CEO της Synergy Real Estate, Χριστόδουλο Κυριάκου και Sales Manager της εταιρείας, Παναγιώτη Τόφα.
«Πάντοτε υπάρχουν εξαιρετικές ευκαιρίες ακόμη και σε μεταπωλήσεις, με ακίνητα που συχνά είναι σε άριστη κατάσταση, φτάνει να ξέρεις που να ψάξεις ή αποταθείς» δηλώνουν στο Insider δύο στελέχη της Synergy Real Estate, ο CEO, Χριστόδουλος Κυριάκου και ο Sales Manager Παναγιώτης Τόφας. Μιλούν για την τρέχουσα κατάσταση στην αγορά ακινήτων και υποστηρίζουν ότι η χρηματοπιστωτική ανασφάλεια που παρατηρείται σαν αποτέλεσμα εξωγενών γεγονότων, «αφυπνίζει» το αγοραστικό ενδιαφέρον σε ανθρώπους που έχουν το κεφάλαιο και ψάχνουν ασφαλέστερους τομείς για να το επενδύσουν.
Πώς θεωρείτε ότι θα κινηθεί ο κλάδος του real estate στην Κύπρο, το υπόλοιπο 2023;
Η αγορά θα συνεχίσει να κινείται σε δύο επίπεδα. Από τη μία η δυναμική που ανέπτυξε η ξένη επενδυτική αγορά αναμένεται να παραμείνει αναλλοίωτη και από την άλλη, η εγχώρια ζήτηση ενδεχομένως να παραμείνει λίγο «μουδιασμένη», λόγω των υψηλότερων τιμών στα κατασκευαστικά υλικά, των πληθωριστικών πιέσεων και την αύξηση των δανειστικών επιτοκίων.
Η κατάρρευση μεγάλων, ξένων τραπεζικών οργανισμών, επηρεάζει την αγορά των ακινήτων στην Κύπρο;
Είναι αλήθεια πως με την έναρξη του Ρωσικο-ουκρανικού πολέμου, μέχρι και πολύ πρόσφατα, η προσοχή όλων είχε εστιάσει στις μεγάλες αυξήσεις των οικοδομικών υλικών οι οποίες ανέβασαν σημαντικά το κατασκευαστικό κόστος και κατ’ επέκταση, τις τιμές πώλησης των νεόδμητων κατοικιών. Ωστόσο, οι νεότερες εξελίξεις με κλείσιμο τραπεζών όπως η Silicon Valley Bank, σίγουρα προκάλεσαν-αρχικά τουλάχιστον- ένα κλίμα αβεβαιότητας, κυρίως όμως, σε εταιρείες και επιχειρήσεις που συνδέονται με τον τεχνολογικό τομέα.
Θα τολμήσουμε να πούμε πως αυτό που ίσως δημιούργησε μία κάποια ανασφάλεια στον κλάδο των ακινήτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι η κρίση του ελβετικού κολοσσού Credit Suisse. Χωρίς εντούτοις να έχουμε παρατηρήσει μείωση ή έντονες διακυμάνσεις στις αγοραπωλησίες ακινήτων στην Κύπρο. Όλη αυτή η χρηματοπιστωτική ανασφάλεια που παρατηρείται, ενδεχομένως να ξυπνάει μνήμες από το κλείσιμο της Λαϊκής Τράπεζας και του Συνεργατισμού. Παράλληλα όμως «αφυπνίζει» το αγοραστικό ενδιαφέρον σε ανθρώπους που έχουν το κεφάλαιο και ψάχνουν ασφαλέστερους τομείς για να το επενδύσουν.
Η αγορά ακινήτων ήταν και παραμένει μια ελκυστική και αποδοτική επιλογή, καθώς παρατηρούνται λιγότερες διακυμάνσεις σε σχέση με άλλες μορφής επενδύσεις (κρυπτονομίσματα, καταθέσεις, μετοχές, ομόλογα).
Η άνθιση του ηλεκτρονικού εμπορίου και της τηλεργασίας, επηρέασε καθόλου την ενοικίαση ή αγορά καταστημάτων / γραφείων;
Εν καιρώ πανδημίας, όντως η τηλεργασία και το e-commerce είχαν σημειώσει άνθιση. Λόγω των αυστηροποιημένων μέτρων και του επισφαλούς κλίματος λόγω έξαρσης του κορωνοϊού, αρκετές μικρομεσαίες επιχειρήσεις είτε αναγκάστηκαν να κατεβάσουν τελάρα λόγω δυσανάλογων εξόδων και εσόδων, είτε να παρέχουν τις υπηρεσίες τους αποκλειστικά μέσω διαδικτύου, αφήνοντας κενούς αρκετούς εμπορικούς χώρους. Ταυτοχρόνως όμως, και κυρίως μετά την ύφεση της πανδημίας, υπήρξε μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον από ξένες εταιρείες που επέλεξαν την Κύπρο στη βάση του international headquartering, με επίκεντρο κυρίως τη Λεμεσό αλλά και τη Λευκωσία. Τελευταίως δε, σημαντική κινητικότητα εμφανίζει και η Λάρνακα.
Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου & Βιομηχανίας, το έτος 2022, πέραν των 1000 εταιρειών ξένων συμφερόντων, έχουν εγγραφεί στην χώρα μας στο πλαίσιο του International Headquartering.
Στη Λεμεσό, τα ενοίκια είναι πλέον απλησίαστα για μεγάλη πληθυσμιακή μερίδα.
Παρόλο που οι τιμές σε μεγάλο βαθμό είναι θέμα προσφοράς και ζήτησης, αν το ζήτημα αφεθεί αποκλειστικά στα χέρια των ιδιωτών χωρίς παρεμβολή του κράτους για την αντιμετώπιση του προβλήματος, θεωρούμε πως δύσκολα θα υπάρξει κάποια βελτιωτική ρύθμιση στο εγγύς μέλλον. Είναι αντιληπτό ότι ήδη έχουν γίνει αρκετές συζητήσεις από τους αρμόδιους φορείς, και προτείνονται λύσεις όπως την ανέγερση οικιστικών μονάδων οι οποίες θα διατεθούν ως κοινωνική στέγη και προσιτή κατοικία. Οι συγκεκριμένες οικιστικές μονάδες, θα μπορούσαν να ανεγερθούν και να διατεθούν σε νέα ζευγάρια και οικογένειες, είτε προς ενοικίαση είτε προς αγορά, στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων. Επίσης, θα πρέπει να δοθούν μόνιμα πολεοδομικά και άλλα κίνητρα, έτσι ώστε τα αδρανή οικόπεδα εντός των πόλεων να αξιοποιηθούν και κατ’ επέκταση, η προσφορά να αυξηθεί, με στόχο την αποφυγή της μαζικής μετοίκησης σε περιοχές εκτός των πόλεων.
Αναφέρατε πως η Λάρνακα παρουσιάζει αυξημένη επενδυτική κινητικότητα στον τομέα των ακινήτων.
Παρά το γεγονός πως οι τιμές στη Λάρνακα παραμένουν ακόμη πιο χαμηλές από τη Λευκωσία και κυρίως από τη Λεμεσό, το τελευταίο διάστημα καταγράφηκε σημαντική αύξηση σε αυτές. Η Λάρνακα με τα έργα που υλοποιούνται αλλά και αυτά που προγραμματίζονται στο παραλιακό μέτωπο, στα πρώην διυλιστήρια, έχει προσελκύσει πολλούς ξένους επενδυτές. Είναι φυσικό επακόλουθο λοιπόν, να υπάρχει ανοδική πορεία των τιμών και στη συγκεκριμένη επαρχία, λόγω της μειωμένης προσφοράς σε ακίνητα και παράλληλα, της αυξανόμενης ζήτησης.
Η ψήφιση του νομοσχεδίου για αύξηση του Φ.Π.Α η οποία έπεται, υποθετικά, θα μειώσει περισσότερο την αγοραστική δυνατότητα νεόδμητης κατοικίας, στρέφοντας έτσι το ενδιαφέρον στις μεταχειρισμένες οικίες.
Το φαινόμενο της αύξησης στις τιμές των μεταχειρισμένων οικιών, ήδη παρατηρείται το τελευταίο διάστημα, καθώς η άνοδος τους κόστους κατασκευαστικών υλικών η οποία επηρέασε πρωτίστως τις τιμές των νεόδμητων, έχει οδηγήσει το ενδιαφέρον προς την αγορά μεταχειρισμένων ακινήτων. Εν μέσω των αυξήσεων του κόστους, η ψήφισή του νομοσχεδίου για αύξηση του Φ.Π.Α, ενδέχεται να ανεβάσει ακόμη περισσότερο τις τιμές των μεταχειρισμένων διαμερισμάτων και κατοικιών.
Ως εκ τούτου, μήπως τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να προβεί κάποιος σε αγορά πρώτης κατοικίας;
Εάν κάποιος διαθέτει ολόκληρο ή έστω το αρχικό κεφάλαιο και έχει εξασφαλισμένο το ποσό δανειοδότησης, ναι, αυτή είναι η στιγμή να κάνει τις απαιτούμενες ενέργειες. Εξάλλου, πάντοτε υπάρχουν εξαιρετικές ευκαιρίες ακόμη και σε μεταπωλήσεις, με ακίνητα σε άριστη συχνά κατάσταση. Φτάνει να ξέρεις που να ψάξεις ή αποταθείς. Ο σύμβουλος ακινήτων που θα επιλέξεις, θα σε συμβουλεύσει και κατατοπίσει αναλόγως, βάσει της εμπειρίας και γνώσης του γύρω από την αγορά.
Εάν σήμερα, εσείς οι ίδιοι είχατε ένα «γενναίο» επενδυτικό κεφάλαιο, σε ποια αγοραστική πράξη θα το τοποθετούσατε;
Αρχικά να διευκρινίσουμε πως για σκοπούς επένδυσης, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη παράγοντες όπως η τοποθεσία, η ποιότητα κατασκευής, πόσο ρευστοποιήσιμο είναι σε ενδεχόμενη πώληση, εάν το ακίνητο είναι ήδη μισθωμένο, καθώς και η «ποιότητα» του ενοικιαστή. Ως μία καλή και αρκετά ασφαλή επενδυτική κίνηση, θα επιλέγαμε την αγορά διαμερισμάτων -ακόμη καλύτερα ολόκληρου κτιρίου-, σε δημοφιλείς περιοχές, κοντά στο κέντρο της Λευκωσίας, με στόχο την μακροπρόθεσμη ή βραχυχρόνια ενοικίαση. Ως δεύτερη επιλογή ή σε συνδυασμό με την πρώτη, θα επενδύαμε σε εμπορικά ακίνητα ακόμη και με υφιστάμενους, φερέγγυους ενοικιαστές, και με μακροχρόνια συμβόλαια ενοικίασης, για ένα σταθερό και ασφαλές εισόδημα.
Η Εταιρεία Εκτίμησης Ακινήτων Ch. Kyriacou Real Estate Consultants (Synergy Valuations Chartered Surveyors) ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 2021, ενώ ακολούθησε η Κτηματομεσιτική εταιρεία Synergy Real Estate τον Ιούνιο του 2022, μέσα από ένα συνεταιρισμό των Χριστόδουλο Κυριάκου, Παναγιώτη Τόφα, Αντρέα Αντρέου. Τρεις νέους ανθρώπους με πολύχρονη όμως εμπειρία στον χώρο των ακινήτων και αγάπη για το αντικείμενό τους. Τους εμπνευστές και ιδρυτές, πλαισιώνει σήμερα μια ομάδα άλλων εννέα επαγγελματιών, η οποία ενδυναμώνεται σταθερά, σταδιακά και επιλεκτικά, με σημαντικές προσθήκες στο ανθρώπινο δυναμικό της.