Κυμαινόμενα επιτόκια με τόσο αυξητική πορεία, που αποφέρουν τεράστια τραπεζικά κέρδη αλλά παράλληλα, αφήνουν πλειάδα δανειοληπτών αντιμέτωπους με μη εξυπηρετούμενες δόσεις. Και έπειτα, ενώπιων ανεπιθύμητων συνθηκών που έχουν συχνά ως αποτελέσματα την Αφερεγγυότητα, τις Εκποιήσεις, την Πτώχευση…
Εάν όλα αυτά σου ακούγονται γνώριμα και ενδεχομένως, η λύση φαντάζει απροσπέλαστη, η συνέντευξη που ακολουθεί, μάλλον θα σου φανεί χρήσιμη και διαφωτιστική.
Ο Σύμβουλος Αφερεγγυότητας, κ.Μάριος Ιερόπουλος, άριστος γνώστης του τρόπου λειτουργίας των τραπεζών και εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων στην Κύπρο, καθώς και του νομοθετικού μας πλαισίου, αναφέρεται ανάμεσα σε άλλα, σε βασικές αιτίες που οδηγούν μια επιχείρηση στην αφερεγγυότητα, αλλά και στα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν για να καταφέρει να βγει «αλώβητη» από μια τέτοια κατάσταση.
Εξηγεί τη διαφορά του Margin και Euribor, σχολιάζει το επιτοκιακό και δανειοληπτικό σκηνικό στην χώρα μας, παρέχει συμβουλές που θα μπορούσαν οι δανειολήπτες να χρησιμοποιήσουν ως προστατευτική ασπίδα και μιλάει για σημαντικές ενδείξεις που πρέπει να προσέξουν οι επιχειρήσεις, ώστε να αντιληφθούν ότι διατρέχουν κίνδυνο να κριθούν αφερέγγυες;
Συνέντευξη: Νίκολα Καρατζιά
Κ.Ιερόπουλε, επειδή, ίσως να μην γνωρίζουμε όλοι με τι ακριβώς καταπιάνεται σε επαγγελματικό επίπεδο ο Σύμβουλος Αφερεγγυότητας και ποιες οι αρμοδιότητές του, θα μπορούσατε να μας εξηγήσετε;
Oι αδειοδοτημένοι Συμβούλοι Αφερεγγυότητας (ΣΑ) οφείλουν να έχουν εξειδικευμένη γνώση στην αναδιάρθρωση χρεών φυσικών και νομικών προσώπων. Βάσει του Νόμου, μόνο ένας αδειοδοτημένος Σύμβουλος Αφερεγγυότητας μπορεί να διοριστεί ως Διαχειριστής πτώχευσης φυσικού προσώπου ή Εκκαθαριστής εταιρικού προσώπου. Παράλληλα, μόνο εκείνος δύναται να ζητήσει την προστασία του Δικαστηρίου για αναδιάρθρωση χρεών ή/και προστασία κύριας κατοικίας μέσω έκδοσης Προστατευτικού Διατάγματος, έτσι ώστε οι πιστωτές να μην προχωρήσουν σε μέτρα εναντίον δανειοληπτών εν μέσω διαπραγματεύσεων με την/ον ΣΑ.
Ο Σύμβουλος Αφερεγγυότητας, πρέπει οπωσδήποτε να έχει μορφωτικό υπόβαθρο που να σχετίζεται με νομικά ή λογιστικά;
Οι αδειοδοτημένοι ΣΑ μπορούν να έχουν νομικό ή/και λογιστικό υπόβαθρο, πρέπει όμως να έχουν εμπειρία στην αναδιάρθρωση χρεών και να επιτύχουν σε εξετάσεις σε σχέση με πέντε διαφορετικές Νομοθεσίες. Οι συγκεκριμένες εξετάσεις είναι αρκετά απαιτητικές και το ποσοστό επιτυχίας είναι σχετικά χαμηλό.
Τι ήταν αυτό που σας έκανε να θέλετε να γίνετε Σύμβουλος Αφερεγγυότητας και ποιες θα λέγατε ότι είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις που συναντήσατε στην καριέρα σας εξασκώντας αυτό το επάγγελμα;
Γνωρίζοντας πως λειτουργούν οι Τράπεζες και οι Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων στην Κύπρο, είδα ότι ο Περί Αφερεγγυότητας Φυσικών Προσώπων Νόμος προσφέρει σημαντικά εργαλεία προστασίας δανειοληπτών, περιουσιακών στοιχείων και της κύριας κατοικίας τους. Επειδή είχα καταλάβει ότι μετά το 2013 οι Τράπεζες άλλαξαν, και θα αλλάξουν κι’ άλλο, αποφάσισα να προσπαθήσω να πετύχω στις σχετικές εξετάσεις για ΣΑ και να ιδιωτεύσω.
Οι σημαντικότερες προκλήσεις που έχω να αντιμετωπίσω στην καριέρα μου, αφορούν τόσο στον τρόπο λειτουργίας των Εταιρειών Εξαγοράς Πιστώσεων, όσο και στην κάθε φορά που αναμένω τη δικαστική απόφαση σε σχέση με ένσταση πιστωτή για προστασία κύριας κατοικίας.
Πότε και για ποιους λόγους μια εταιρεία ή ένας ιδιώτης, θα ήταν χρήσιμο να απευθυνθεί σε εσάς προς παροχή των υπηρεσιών σας;
Όταν βλέπουν ότι αρχίζουν να δυσκολεύονται στις καταβολές των δόσεων τους ή όταν καταλαβαίνουν, ότι χρεώνονται με υψηλά επιτόκια. Το 96% της ραχοκοκαλιάς της οικονομίας της Κύπρου αποτελείται από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με την επιβίωσή τους να διαδραματίζει μέγιστο ρόλο στην ευημερία της οικονομίας της χώρας. Κάθε εταιρεία που κλείνει ή που πνίγεται στα χρέη, έχει επίπτωση στη γενική οικονομία, σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ αφερεγγυότητας και πτώχευσης, ποια μπορεί να είναι η έκβαση σε κάθε μια από τις δύο αυτές περιπτώσεις καθώς και ποιες οι μόνιμες ή προσωρινές επιπτώσεις;
Αφερεγγυότητα είναι η αδυναμία αποπληρωμής των χρεών τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Προηγείται της πτώχευσης ως μια προσπάθεια αποφυγής της. Από την άλλη, πτώχευση, σημαίνει διάθεση/πώληση των όποιων περιουσιακών στοιχείων της/του χρεώστιδας/χρεώστη με σκοπό την αποπληρωμή των συνολικών ή μέρος των χρεών τους.
Στην περίπτωση που οι τράπεζες ή οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων αρνούνται να δώσουν δεύτερη ευκαιρία στην/ον χρεώστιδα/η, η έκβαση σε σχέση με την αφερεγγυότητα μπορεί να είναι η επιβολή του Προσωπικού Σχεδίου Αποπληρωμής στους συγκεκριμένους πιστωτές. Αυτό, τους παρέχει μια δεύτερη ευκαιρία για να σώσουν τα περιουσιακά στοιχεία ή/και την οικία τους. Ταυτοχρόνως, τους απαλλάσσει από όλα τα μη εξασφαλισμένα χρέη.
Η έκβαση σε σχέση με την πτώχευση, έχει να κάνει με την αποκατάσταση της/του χρεώστιδας/η σε τρία χρόνια, βασιζόμενοι στην καλή συνεργασία εκ μέρους της/ου, καθώς και την απαλλαγή από όλα τα μη εξασφαλισμένα χρέη.
Οι προσωρινές επιπτώσεις είναι ότι, σε περίπτωση που χρειαστούν χρηματοδότηση για οποιαδήποτε ανάγκη τους (αυτοκίνητο, σπουδές παιδιών), δεν θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν. Η μόνιμη επίπτωση για τους πτωχεύσαντες, είναι το γεγονός πως οι «πόρτες» των τραπεζών κλείνουν για πάντα για αυτούς, εκτός βεβαίως, σε περίπτωση που ακυρωθεί το διάταγμα πτώχευσης.
Ποιες είναι οι βασικές αιτίες που οδηγούν μια επιχείρηση σε μια συνθήκη αφερεγγυότητας, πόσο εύκολο είναι να την ξεπεράσει βγαίνοντας «αλώβητη», αλλά και ποια βήματα-διαδικασίες πρέπει να ακολουθηθούν για να το επιτύχει;
Oι επιχειρήσεις οδηγούνται σε συνθήκες αφερεγγυότητας τόσο λόγω λανθασμένων εκτιμήσεων και συμπεριφορών των στελεχών τους, όσο και λόγω εξωγενών παραγόντων όπως ο επηρεασμός της εφοδιαστικής αλυσίδας ή/και οι απότομες αυξήσεις κόστους ή/και των επιτοκίων.
Το πόσο εύκολο είναι να την ξεπεράσει, εξαρτάται από την φύση της εταιρείας, τα διαθέσιμα ταμειακά της, τα διαθέσιμα περιουσιακά στοιχεία της, καθώς και από τις ενέργειες στις οποίες θα προβεί. Ο χειρισμός χρεωστών-πιστωτών, η αναδιάρθρωση χρεών και οι μειώσεις επιτοκίων, χρειάζονται εξειδικευμένους χειρισμούς και εξειδικευμένη γνώση.
Με λίγα λόγια τα βήματα που θα ακολουθηθούν εξαρτώνται από την φύση του προβλήματος. Αν για παράδειγμα το πρόβλημα είναι ότι το επιτόκιο του κεφαλαίου κίνησης της επιχείρησης έχει αυξηθεί σε ενάμιση χρόνο από 3,5% σε 9,00%, πρέπει άμεσα να ζητήσει βοήθεια από Σύμβουλο Αφερεγγυότητας ώστε να βοηθήσει μέσω συγκεκριμένων ενεργειών στη μείωση του επιτοκίου.
Πως θα χαρακτηρίζατε τα σημερινά επιτόκια των τραπεζών; Θεωρείτε ότι είναι κατάλληλος καιρός για να προχωρήσει κάποιος σε δανειοδότηση ή αν δεν είναι αδήριτη ανάγκη, θα τον αποτρέπατε;
Τα καταθετικά επιτόκια των δύο μεγάλων τραπεζών είναι πολύ χαμηλά. Κάποιες μικρότερες τράπεζες προσφέρουν υψηλότερα. Από την άλλη, τα χρεωστικά επιτόκια κυμαίνονται, παρόλες τις αυξήσεις τους. Υπάρχουν τράπεζες των οποίων τα επιτόκια σε υφιστάμενα οικιστικά δάνεια έφτασαν στο 8%-8,5%. Υπάρχουν βεβαίως και οι τράπεζες που έχουν επιτόκιο ύψους 4,5%. Το ίδιο συμβαίνει και με τρεχούμενους λογαριασμούς/κεφάλαιο κίνησης.
Επειδή όμως, έχουμε ως λαός την ανάγκη για ιδιόκτητη κατοικία, υπάρχουν συμβουλές – όπως υψηλότερη ιδία συνεισφορά και συμφωνίες με σταθερό επιτόκιο – προς νέους δανειολήπτες, οι οποίες θα μπορούσαν να ακολουθηθούν για τη μείωση των κινδύνων.
Αν δεν είναι ανάγκη, δεν είναι καιρός για δανεισμό, εκτός φυσικά αν διαθέτεις τα εργαλεία μείωσης του κινδύνου και μετέπειτα διαχείρισης του.
Πότε εικάζετε ότι το δανειοδοτικό περιβάλλον θα είναι πιο πρόσφορο για τους Κυπρίους;
Ως έχει σήμερα η γεωπολιτική κατάσταση γύρω μας, έχω την άποψη ότι θα αργήσουμε να δούμε χαμηλά επιτόκια.
Θα θέλαμε να μας εξηγήσετε με απλά λόγια τη διαφορά ή συσχέτιση του Margin και Euribor, καθώς και γιατί το τραπεζικό σύστημα ακολουθεί απέναντι σε όλους τους πελάτες δανειολήπτες την ίδια επιτοκιακή πολιτική, έστω και αν η εν δυνάμει επικινδυνότητα δεν είναι πάντοτε η ίδια.
Το Margin είναι το περιθώριο κέρδους που οι τράπεζες χρεώνουν ανά κατηγορία προϊόντος (οικιστικά, καταναλωτικά, επαγγελματικά δάνεια). Θα έπρεπε να υπάρχει ξεχωριστός υπολογισμός για το περιθώριο κέρδους ανά δανειολήπτη, αλλά αυτό, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, δεν εφαρμόζεται, γι’ αυτό και εδώ, εγείρεται μεγάλη συζήτηση.
Το Euribor είναι το διατραπεζικό επιτόκιο, δηλαδή το επιτόκιο με το οποίο οι είκοσι μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρωζώνης δανείζονται μεταξύ τους.
To ερώτημα σας σε σχέση με την ίδια επιτοκιακή πολιτική για όλους τους δανειολήπτες, δείχνει (πολύ ορθά) και το μέγεθος του προβλήματος, γιατί όντως η δουλειά των τραπεζών θα έπρεπε να ήταν να κρίνουν την επικινδυνότητα του κάθε δανειολήπτη ξεχωριστά (που το κάνουν), και έτσι να του προσφέρουν διαφοροποιημένο margin (που δεν το κάνουν).
Υπήρξε στο παρελθόν κάποια πολύ δύσκολη υπόθεση την οποία αναλάβατε και καταφέρατε να κερδίσετε, η οποία και είναι άξια αναφοράς ή σημαντικό επίτευγμα στην πορεία σας;
Η κάθε μικρομεσαία επιχείρηση που γλυτώνω από κλείσιμο, είναι ξεχωριστή επιτυχία. Όπως επίσης και η αναστολή πλειστηριασμού κύριας κατοικίας που να συνδυάζεται με βιώσιμο πλάνο αποπληρωμής.
Ωστόσο, η πιο σημαντική υπόθεση για εμένα, αφορούσε μια επιχείρηση με 32 υπαλλήλους. Η τράπεζα είχε προχωρήσει σε τερματισμό των λογαριασμών και λήψη νομικών μέτρων, κάτι που στη συνέχεια αποτρέψαμε, πείθοντάς τους ότι το βιώσιμο σχέδιο αναδιάρθρωσης που τους παρουσιάσαμε ήταν προς το συμφέρον και των δυο μερών. Δεν σώθηκε μόνο η επιχείρηση και οι θέσεις εργασίας αλλά και τα δάνεια των 32 υπαλλήλων που συνέχισαν να αποπληρώνονται κανονικά, γιατί χωρίς εργασία – έστω και προσωρινά για κάποιους, θα κινδύνευαν και οι ίδιοι με μέτρα εναντίον τους. Μια τέτοια συνθήκη θα «χτυπούσε» αλυσιδωτά σε όλη την οικονομία.
Αντίστοιχα, υπήρχαν φορές που αισθανθήκατε ότι πελάτες σας έχουν υποστεί κατάφορη αδικία και αν ναι, πώς το διαχειριστήκατε;
Αρκετά δάνεια έχουν υπερχρεώσεις. Έχω περίπτωση κατάφορης αδικίας με δάνειο που σύμφωνα τόσο με δικούς μου υπολογισμούς, όσο και του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου, έχει εξοφληθεί, αλλά η τράπεζα προχώρησε σε μέτρα εναντίον του δανειολήπτη. Προβήκαμε σε στοχευμένες ενέργειες, καταφέρνοντας να τους σταματήσουμε μέσω Δικαστηρίου.
Ποιες αλλαγές θα επιθυμούσατε να υπάρξουν στη νομοθεσία μας αναφορικά με το θέμα της αφερεγγυότητας, των εκποιήσεων και της πτώχευσης, ώστε να βελτιωθεί η όλη διαδικασία που ακολουθείται και να είναι πιο δίκαιη για τους πολίτες της χώρας μας;
Το ερώτημα σας είναι πολύ σημαντικό αλλά δεν μπορεί να απαντηθεί στα πλαίσια αυτής της συνέντευξης αφού χρήζει μεγάλης ανάλυσης.
Πρόσφατα, Δικαστής που απέρριψε την αίτηση τραπεζικού ιδρύματος για ακύρωση Διατάγματος Επιβολής Προσωπικού Σχεδίου Αποπληρωμής, σχολίασε ότι «ο Νόμος είναι κακογραμμένος και κακή αντιγραφή του Ιρλανδικού Νόμου, αφού αφαιρέθηκαν σημαντικά μέρη και προστέθηκαν άλλα». Ο Νόμος χρειάζεται γενική αναθεώρηση λόγω και των χρόνων που πέρασαν και διαφοροποίηση των συνθηκών.
Σε σχέση με τις εκποιήσεις, θεωρώ πως πρέπει να τεθούν ασφαλιστικές δικλείδες. Για παράδειγμα, οι πιστωτές να μην μπορούν να προχωρήσουν σε εκποίηση αν δεν καθοριστεί πρώτα το ορθό υπόλοιπο και οι επιπτώσεις άλλων καταχρηστικών ρητρών, όπως επίσης, εάν αποδειχτεί ότι το πλάνο αναδιάρθρωσης είναι βιώσιμο ή εάν αρνήθηκαν να συζητήσουν αναδιάρθρωση.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες παγίδες που ελλοχεύουν για τους επενδυτές μιας επιχείρησης η οποία αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να κριθεί αφερέγγυα;
Οι μεγαλύτερες παγίδες για τους επενδυτές, είναι τα λεγόμενα και οι διαβεβαιώσεις εκ μέρους της διεύθυνσης σε σχέση με το τί πραγματικά μπορεί να γίνει/επιτευχθεί. Η πραγματική εικόνα της οικονομικής κατάστασης της εταιρείας, ενδέχεται να διαφέρει πολύ από εκείνη που παρουσιάζει η/ο υπεύθυνη/ος των λογαριασμών της. Παράλληλα, αυτό που πιστεύουν αρκετοί ιδιοκτήτες επιχειρήσεων ότι είναι εφικτό να συμβεί, πιθανό να μη ισχύει.
Ποιες είναι οι βασικές ενδείξεις που πρέπει να προσέξουν οι επιχειρήσεις ώστε να αντιληφθούν ότι διατρέχουν κίνδυνο να κριθούν αφερέγγυες;
Υπάρχουν ειδικοί δείκτες που παρακολουθούμε στις εταιρείες οι οποίες βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιο μας, οι οποίοι όταν δούμε ότι επηρεάζονται, τυγχάνουν άμεσου χειρισμού για βελτίωσή τους. Οι κύριες ενδείξεις και οι δείκτες που αναλύουμε, αφορούν τις ταμειακές ροές, τις διακυμάνσεις ενεργητικού και παθητικού και τις διακυμάνσεις σε έξοδα/κόστη.
Θα λέγατε ότι υπάρχουν τρέχουσες «τάσεις» στον τομέα της κτηματαγοράς, που στο εγγύς μέλλον ενδέχεται να οδηγήσουν σε αυξημένα επίπεδα αφερεγγυότητας στην Κύπρο;
Αρκετά ακίνητα στην Κύπρο, πλέον αγοράζονται από ξένους επενδυτές, από μη μόνιμους κάτοικους. Σε σχέση με τους δανειολήπτες που χρηματοδότησαν την αγορά ακινήτου τους με δανεισμό, πάντα υπάρχουν κίνδυνοι, όπως η μείωση εισοδημάτων ή αυξήσεις του επιτοκίου και διαφοροποίηση των δόσεων. Βλέπουμε ήδη σημάδια αυξημένων αιτημάτων αναδιαρθρώσεων. Όσο τα επιτόκια διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος μη αποπληρωμής για αρκετούς δανειολήπτες.
Εάν θα δίδατε κάποιες τελευταίες συμβουλές που θα μπορούσαν οι δανειολήπτες να χρησιμοποιήσουν ως προστατευτική ασπίδα έναντι του κινδύνου πτώχευσης ή συνθήκης αφερεγγυότητας, ποιες θα ήταν αυτές;
Η αφερεγγυότητα δεν είναι κάτι αρνητικό. Ο πρώην πρόεδρος και νυν υποψήφιος στις ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, χρησιμοποίησε τον πτωχευτικό κώδικα επτά φορές. Αφού οι διαδικασίες αφερεγγυότητας μπορεί να αποτρέψουν την πτώχευση, η δική μου εισήγηση είναι όπως οι δανειολήπτες που αδυνατούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους ή που βλέπουν ότι δυσκολεύονται, να ρωτήσουν και να λάβουν τις εξειδικευμένες συμβουλές αναδιάρθρωσης/απομείωσης των χρεών τους. Να παρακολουθούν, να ενημερώνονται και να δρουν προληπτικά. Δανεισμός σημαίνει κίνδυνος, ενώ κυμαινόμενο επιτόκιο σημαίνει μειώσεις και αυξήσεις. Χρειάζεται διαχείριση κινδύνου και παρακολούθηση. Και το πιο απλό, όχι αλόγιστες σπατάλες. Είναι συνετό να γίνονται προσπάθειες αποταμίευσης για τις δύσκολες μέρες.
